BLOG | Artykuły o zdrowiu, inspiracje i recenzje

Czujesz się zmęczony i śpiący po posiłku? Dopada Cię potworne zmęczenie i jedyne, o czym marzysz, to drzemka? Mimo że nie przejadłeś się, Twoje powieki stają się ciężkie, a myśl o dalszych obowiązkach (praca, dzieci, dom) wydaje się nie do zniesienia?

Niby nie zjadłeś za dużo na obiad, a oczy zamykają się same. Chce ci się spać. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego wciąż jesteś śpiący po posiłku?

Choć czasem jest to naturalna reakcja organizmu, uczucie zmęczenia po jedzeniu może mieć różne przyczyny – od zmian hormonalnych po specyfikę diety. To zjawisko może świadczyć o ukrytych problemach zdrowotnych, które często są bagatelizowane. Zrozumienie przyczyn poposiłkowej senności jest kluczem do poprawy Twojego samopoczucia i ogólnego stanu zdrowia. Zapoznaj się z potencjalnymi powodami, dla których posiłki zamiast dodawać energii, odbierają Ci ją.

Zacznijmy od tego, że jedzenie, szczególnie posiłki bogate w tryptofan (np. mięso, ryby, nabiał), prowadzi do produkcji serotoniny i melatoniny, które regulują sen i mogą wywoływać senność. Również spożycie dużych, ciężkostrawnych posiłków wymaga od organizmu większego wysiłku na trawienie, co może prowadzić do uczucia zmęczenia.

Nietolerancji pokarmowa

Pierwsza przyczyna, jest naprawdę prozaiczna i bywa wykrywana niestety zbyt późno, a osoba z tą przypadłością może niepotrzebnie męczyć się latami. Otóż niektóre osoby doświadczają senności po jedzeniu z powodu tak zwanych nietolerancji pokarmowych, na przykład nietolerancji na gluten, laktozę, orzechy czy na przykład ziarna słonecznika. Faktycznie, nietolerancja na laktozę, laktozę z nabiału oczywiście, może rujnować człowiekowi życie. Taka nietolerancja oznacza, że organizm reaguje na dany pokarm w nieprawidłowy sposób i często wywołuje to reakcję zapalną, a stan zapalny powoduje oczywiście zmęczenie. Ale to, co jest ważne, cechą charakterystyczną jest to, że zmęczenie jest opóźnione. To znaczy, zmęczenie w wyniku nietolerancji pokarmowych pojawia się po kilku godzinach od spożycia i, co jest jeszcze bardziej charakterystyczne, może trwać kilkanaście godzin po posiłku. Zatem jeśli zmęczenie następuje u Ciebie na przykład godzinę po posiłku i trwa kilka godzin, to najlepiej udaj się do lekarza w celu wykonania testów na nietolerancje pokarmowe. Tutaj tylko podpowiem, że ludzie faktycznie często niepotrzebnie latami męczą się z błahą nietolerancją, na przykład nietolerancją na laktozę, która występuje w nabiale. Natomiast ograniczenie spożycia laktozy nagle powoduje ogromną poprawę samopoczucia i brak senności. Jeśli mamy nietolerancję pokarmową, zmęczenie następuje po pewnym czasie po posiłku i trwa kilka godzin. To jest ta cecha charakterystyczna.

Zaburzenie pracy tarczycy

Zupełnie inny rodzaj, ale wciąż zmęczenia po posiłku, da nam kolejna przyczyna, jaką jest zaburzenie pracy naszej tarczycy, na przykład w przebiegu choroby Hashimoto. Otóż w przebiegu tej choroby dochodzi do zaburzenia wydzielania hormonów tarczycy, a to spowalnia metabolizm całego organizmu, w tym procesy trawienia i wchłaniania pokarmu. Ale zmęczeniu po posiłku, które jest wynikiem złej pracy tarczycy, towarzyszą inne objawy, między innymi uczucie chłodu, przybieranie na wadze, suchość skóry, wypadanie włosów, zaparcia, problemy z pamięcią i koncentracją. Komplet tych objawów powinien skłonić nas do tego, aby zbadać zdrowie swojej tarczycy.

Insulinooporność

U osób z insulinoopornością lub wczesnymi stadiami cukrzycy wahania poziomu cukru we krwi po jedzeniu mogą powodować senność. Insulinooporność, czyli stan, w którym nasze komórki opierają się działaniu insuliny, przez co krążąca we krwi glukoza nie może przedostać się do wnętrza komórki i niestety pozostaje we krwi, tam jej poziom się podnosi. A czym cechuje się takie zmęczenie po posiłku, które jest spowodowane właśnie insulinoopornością? Cechą charakterystyczną jest to, że senność ta pojawia się praktycznie po każdym posiłku, który jemy w ciągu dnia. Jeśli natomiast zauważysz u siebie senność po każdym posiłku i to niezależnie od jego wielkości, to tutaj zdecydowanie warto zbadać poziom glukozy oraz poziom insuliny na czczo, ale także, co jest bardzo ważne, wykonać u siebie od razu badanie Homa IR, który umożliwia rozpoznanie insulinooporności.

Niedokrwistość

Bardzo podobnie wygląda sytuacja, jeśli chodzi o zmęczenie po posiłku w wyniku niedokrwistości, czyli zaburzenia, w którym dochodzi do obniżenia poziomu hemoglobiny lub też liczby czerwonych krwinek. W rezultacie tego komórki naszego ciała nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu, co oczywiście wpływa na nasze samopoczucie. Przyczyn niedokrwistości może być wiele, natomiast niezależnie od tego, zawsze daje ona objaw w postaci zmęczenia, które dodatkowo nasila się po każdym, nawet najmniejszym posiłku. Dzieje się tak dlatego, że trawienie oraz wchłanianie pokarmu zawsze zwiększa przepływ krwi do przewodu pokarmowego. Natomiast niedobór hemoglobiny i w tym samym czasie tlenu we krwi sprawia, że każde takie przesunięcie się krwi do żołądka i do naszych jelit wzmaga niedotlenienie pozostałych komórek naszego ciała, w tym oczywiście mięśni i mózgu, co oczywiście jeszcze zwiększa, jeszcze bardziej zwiększa nasze uczucie zmęczenia i jeszcze większe uczucie senności. I tu pojawia się pytanie: jak rozróżnić, czy zmęczenie, które występuje po każdym jednym posiłku, jest związane z insulinoopornością, czy może z niedokrwistością? W przypadku niedokrwistości występują dodatkowo takie objawy jak bladość skóry, bladość błon śluzowych, przyspieszone tętno i uczucie kołatania naszego serca. Mogą pojawić się także zawroty głowy oraz duszności. Co najważniejsze, to zmęczenie towarzyszy osobie z niedokrwistością przez cały dzień, natomiast posiłek może to zmęczenie jeszcze bardziej nasilić.

Choroby wątroby i dróg żółciowych

Mało znaną przyczyną senności poposiłkowej są choroby wątroby i dróg żółciowych. Otóż wątroba odpowiada za produkcję żółci, która jest potrzebna do trawienia tłuszczów. Natomiast w sytuacji, gdy wątroba jest na przykład stłuszczona albo gdy rozwinęło się zapalenie dróg żółciowych, ta funkcja syntezy i wydzielania żółci jest upośledzona. To niestety zdecydowanie wydłuża czas trawienia tłuszczu i wymaga dużo większych nakładów energii ze strony organizmu i wówczas rzeczywiście może pojawić się takie osłabienie, ale też jednocześnie uczucie wzdęcia i uczucie dyskomfortu po spożyciu tłustego posiłku. I tutaj niestety najczęściej przypisujemy to po prostu temu, że zjedliśmy coś ciężkostrawnego, natomiast w rzeczywistości może to być  sygnał o tym, że coś złego dzieje się z naszą wątrobą. A jeśli objawy te pojawiają się praktycznie po każdym tłustym posiłku, to warto ocenić swoje próby wątrobowe, czyli enzymy wątrobowe: AspAT, AlAT, GGTP, ale także stężenie bilirubiny.

Otyłość

Kolejną ważną przyczyną wzmożonej senności po posiłku jest otyłość. Otóż, jak doskonale wiadomo, tkanka tłuszczowa trzewna w szczególności, czyli ta w naszym brzuchu, to jest jeden wielki narząd wydzielniczy, który produkuje między innymi różne hormony oraz cząsteczki prozapalne. A zatem otyłość to jest choroba, która generuje przewlekły stan zapalny o niskim natężeniu, ale w stopniu ciągłym. Natomiast dostępne, drodzy Państwo, badania niestety wykazały, że właśnie taki przewlekły stan zapalny i towarzyszące temu przewlekłemu stanowi zapalnemu podwyższone stężenia cząsteczek prozapalnych o nazwie cytokiny niestety mają swoje konsekwencje. A zatem u osób z otyłością nie dość, że łagodny stan zapalny utrzymuje się przez cały czas, to stężenie tych prozapalnych cząsteczek wzrasta także po każdym spożytym posiłku. A w praktyce oznacza to, że osoby z otyłością czują się o wiele bardziej senne i zmęczone po posiłkach niż osoby z prawidłową wagą.

Podsumowanie 

Omówiliśmy typowe przyczyny zmęczenia po posiłku, podkreślając, że objaw ten może wskazywać na istotne problemy zdrowotne:

• Nietolerancje pokarmowe: Często niezdiagnozowane, prowadzą do reakcji zapalnej, której efektem jest opóźnione (kilka godzin po jedzeniu) i długotrwałe zmęczenie. Warto zwrócić uwagę na nietolerancję laktozy czy glutenu.
• Zaburzenia pracy tarczycy (np. Hashimoto): Spowalniają metabolizm i wchłanianie pokarmu. Zmęczeniu towarzyszą objawy takie jak uczucie chłodu, przybieranie na wadze, suchość skóry, wypadanie włosów i problemy z koncentracją.
• Insulinooporność: Komórki stają się oporne na insulinę, co prowadzi do podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Charakteryzuje się sennością pojawiającą się praktycznie po każdym posiłku.
• Niedokrwistość: Obniżony poziom hemoglobiny powoduje niedotlenienie komórek. Zmęczenie nasila się po każdym posiłku, a towarzyszą mu bladość skóry, przyspieszone tętno, kołatanie serca i zawroty głowy.
• Choroby wątroby i dróg żółciowych: Upośledzona produkcja żółci zaburza trawienie tłuszczów, co prowadzi do zmęczenia, wzdęć i dyskomfortu po spożyciu tłustych potraw.
• Otyłość: Tkanka tłuszczowa (zwłaszcza trzewna) wydziela hormony i cząsteczki prozapalne, generując przewlekły stan zapalny. Osoby otyłe odczuwają większe zmęczenie po posiłkach, ponieważ spożycie jedzenia nasila ten stan zapalny.

Jeśli senność po jedzeniu jest częsta lub bardzo nasilona, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednich badań diagnostycznych, aby wykluczyć poważniejsze przyczyny, jak zaburzenia metaboliczne.  Pamiętaj, że zmęczenie po posiłku to sygnał, którego nie powinno się ignorować.