BLOG | Artykuły o zdrowiu, inspiracje i recenzje

Regularne spożywanie białego, pakowanego chleba może zwiększyć ryzyko zgonu z powodu raka jelita grubego o ponad jedną trzecią – sugerują wyniki nowego badania.

Amerykańscy naukowcy ustalili, że podobne ryzyko niesie ze sobą częste spożywanie szynki, bekonu oraz słodzonych napojów.

Z kolei jedzenie dużych ilości „ciemnożółtych” warzyw, takich jak bataty i marchew, a także picie kawy, może oferować pewną ochronę przed tym nowotworem.

W ciągu ostatnich 30 lat liczba przypadków raka jelita grubego wśród młodych dorosłych na świecie wzrosła aż o 80 procent – pokazują dane z badań.

Naukowcy sugerują, że za to zjawisko odpowiada wiele czynników – od rosnącego zanieczyszczenia środowiska, przez epidemię otyłości, aż po niewidoczne cząstki plastiku obecne w wodzie pitnej.

Amerykańscy badacze odkryli teraz dowody na to, że dieta o wysokim „potencjale zapalnym” może być niedocenianą przyczyną rozwoju choroby.

Do produktów o działaniu prozapalnym zalicza się m.in. przetworzone mięso, takie jak bekon, szynka i kiełbasy, słodzone napoje, rafinowane węglowodany, np. biały makaron czy chleb, a także podroby.

Jednak ciemnożółte warzywa, takie jak bataty i marchew, a także kawa, wino i, co zaskakujące, pizza, zostały zaklasyfikowane jako produkty „przeciwzapalne” w ramach empirycznego wzorca żywieniowego EDIP – globalnego narzędzia oceniającego potencjał zapalny żywności.

Rak jelita grubego może powodować obecność krwi w stolcu, zmianę rytmu wypróżnień, guzek w jelicie, który może powodować niedrożność. Niektóre osoby cierpią również na utratę wagi w wyniku tych objawów.

Pizza została zakwalifikowana jako produkt przeciwzapalny, ponieważ zawiera gotowane pomidory, bogate w silny antyoksydant – likopen.

Badanie wykazało, że pacjenci z rakiem jelita grubego, którzy spożywali więcej żywności o działaniu prozapalnym niż 80 % uczestników badania, mieli o 36 % wyższe ryzyko zgonu z powodu nowotworu w porównaniu z tymi, którzy spożywali jej bardzo niewiele.

Eksperci, prezentując wyniki na konferencji American Society of Clinical Oncology (ASCO) w Chicago, podkreślili, że choć obecnie nie ma jeszcze wystarczających dowodów, aby rekomendować dietę przeciwzapalną pacjentom onkologicznym, to w niedalekiej przyszłości może się to zmienić.

W przeprowadzonym badaniu naukowcy monitorowali stan zdrowia 1 625 pacjentów z rakiem jelita grubego, który rozprzestrzenił się do pobliskich węzłów chłonnych, ale nie dalej.

Wszyscy uczestnicy wypełnili szczegółowe kwestionariusze żywieniowe, dotyczące częstotliwości spożycia produktów z 18 grup żywnościowych – dziewięciu uznanych za prozapalne i dziewięciu za przeciwzapalne.

Podczas trzyletniej obserwacji badacze zaobserwowali, że pacjenci plasujący się w górnych 20 % pod względem spożycia produktów prozapalnych mieli o 36 % wyższe ryzyko zgonu z powodu raka niż ci, którzy spożywali ich najmniej.

Dodatkowo osoby z tej grupy były obciążone aż o 87 % większym ryzykiem śmierci z dowolnej przyczyny w porównaniu z pacjentami z najniższych 20 %.

Po uwzględnieniu poziomu aktywności fizycznej okazało się, że pacjenci stosujący najmniej prozapalną dietę i utrzymujący najwyższy poziom aktywności mieli o 63 % niższe ogólne ryzyko zgonu.

Prezes ASCO i czołowa specjalistka ds. onkologii, Julie Gralow, powiedziała, że wyniki badań sugerują, iż „powinniśmy w zasadzie przepisywać zdrową dietę i ćwiczenia. Połączenie tych dwóch elementów działa synergistycznie”.

Dr Catherine Elliott, dyrektor ds. badań w Cancer Research UK, również skomentowała na łamach MailOnline: „To badanie stanowi kolejny dowód w coraz bardziej interesujących analizach dotyczących roli stanu zapalnego w rozwoju raka jelita grubego.

Potrzebujemy więcej takich wysokiej jakości badań, aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób dieta wpływa na wyniki leczenia nowotworów.

Jeśli chodzi o jedzenie i ryzyko zachorowania na raka, to ogólny sposób odżywiania ma znacznie większe znaczenie niż pojedyncze produkty czy składniki.

Zdrowa, zbilansowana dieta to przede wszystkim dużo owoców, warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz zdrowych źródeł białka, takich jak rośliny strączkowe i drób.

Ograniczenie spożycia mięsa przetworzonego i czerwonego, a także żywności wysokotłuszczowej, bogatej w cukier i sól, również przynosi korzyści”.

System NOVA, opracowany przez brazylijskich naukowców ponad dekadę temu, dzieli żywność na cztery kategorie w zależności od stopnia jej przetworzenia. Do żywności nieprzetworzonej zalicza się owoce, warzywa, orzechy, jajka oraz mięso. Natomiast przetworzone składniki kulinarne — zwykle nie spożywane samodzielnie — to oleje, masło, cukier i sól.

Tymczasem inne badanie zaprezentowane na ASCO wykazało, że pacjenci z rakiem jelita grubego, którzy przestrzegali diety przeciwzapalnej, zmniejszyli ryzyko nawrotu lub rozprzestrzenienia się choroby o 38 procent.

Badanie, przeprowadzone przez naukowców z Maimonides Medical Center w Nowym Jorku, analizowało nawyki żywieniowe 796 pacjentów, u których zdiagnozowano chorobę w latach 2015–2023.

Naukowcy stwierdzili również, że dieta bogata w produkty ultraprzetworzone zwiększa ryzyko rozwoju choroby prawie dwukrotnie.

„Ultraprzetworzona żywność zwiększa stan zapalny i ryzyko raka jelita grubego, podczas gdy diety przeciwzapalne mają działanie ochronne” – podsumowali.

Ultraprzetworzona żywność (wg. klasyfikacji NOVA)

To produkty wytwarzane w wyniku wieloetapowych, przemysłowych procesów technologicznych, często z udziałem składników niedostępnych w kuchni domowej. Takim przykładem są: Parówki, konserwy mięsne (pasztet, mielonka), niektóre kiełbasy (ze sztucznymi dodatkami, wzmacniaczami smaku i substancjami konserwującymi). Fast-foodowe nuggetsy i paluszki z kurczaka (często z dodatkiem fosforanów, stabilizatorów tekstury i białek sojowych), Zupy w proszku, sosy instant (zawierają wzmacniacze smaku – np. glutaminian sodu, dysodowe fosforany w proszku, utwardzone oleje roślinne),
mrożone pizze, dania gotowe typu lasagne, cannelloni (zawierają emulgatory, konserwanty, barwniki, utwardzone tłuszcze), batoniki czekoladowe z nadzieniem, batony z ciągnącą się masą (np. karmelową), płatki i ciastka śniadaniowe (cukry rafinowane, oleje palmowe, aromaty sztuczne, barwniki).

„Interwencja dietetyczna musi odgrywać istotną rolę w zapobieganiu nowotworom”.

Rak jelita grubego choroba coraz młodszych

Rak jelita grubego, przez długi czas uważany za chorobę osób starszych, coraz częściej dotyka ludzi w wieku 20, 30 i 40 lat – to zjawisko zaskakuje lekarzy na całym świecie.

W ciągu ostatnich 30 lat liczba przypadków raka jelita grubego wśród młodych dorosłych na całym świecie wzrosła aż o 80 procent.

W Wielkiej Brytanii każdego roku diagnozuje się około 32 000 przypadków raka jelita grubego, a w Stanach Zjednoczonych – około 142 000.

Źródło: dailymail.co.uk