BLOG | Artykuły o zdrowiu, inspiracje i recenzje

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet w wieku rozrodczym. Może dotyczyć nawet 15% pacjentek i wiąże się nie tylko z zaburzeniami cyklu menstruacyjnego czy trudnościami z zajściem w ciążę, ale także z insulinoopornością, nadmiarem androgenów i zaburzeniami metabolicznymi.

Diagnostyka i objawy PCOS

PCOS diagnozuje się przy wystąpieniu co najmniej dwóch z trzech objawów: zaburzenia owulacji, hiperandrogenizm (np. trądzik, owłosienie typu męskiego) oraz obecność licznych pęcherzyków jajnikowych w USG. Czasem dopiero problemy z płodnością prowadzą do rozpoznania choroby. Aż 70% pacjentek z PCOS cierpi na insulinooporność, a 50% z nich ma nadwagę lub otyłość. W konsekwencji ryzyko cukrzycy typu 2 przed 40. rokiem życia sięga 10%.

Klasyczne leczenie a podejście fitoterapeutyczne

Standardowe leczenie zależy od tego, czy kobieta planuje ciążę. Może obejmować doustne środki antykoncepcyjne, leki antyandrogenowe, metforminę czy cytrynian klomifenu. Jednak coraz większe znaczenie zyskuje fitoterapia, która w wielu przypadkach jest lepiej tolerowana i obarczona mniejszym ryzykiem działań niepożądanych.

Surowce roślinne pomocne w PCOS

Dr Błecha opisuje konkretne surowce zielarskie, które wykazują korzystny wpływ w terapii PCOS:

• Palma sabałowa (ekstrakt z owoców): działa antyandrogennie.
• Piwonia biała (ekstrakt z korzenia): zmniejsza poziom testosteronu, poprawia cykliczność owulacji, znana z zastosowań w TMC i leczeniu chorób autoimmunologicznych.
• Lukrecja (ekstrakt z korzenia): obniża poziom androgenów, wspomaga owulację, zmniejsza objawy hirsutyzmu, redukuje torbiele jajników (badania na modelu zwierzęcym).
• Cynamonowiec cejloński (kora): poprawia parametry metaboliczne (glukoza, lipidy, testosteron), wpływa na częstość menstruacji.
• Berberyna: wspiera utratę tkanki tłuszczowej, poprawia insulinowrażliwość, poziom leptyny, działa porównywalnie do metforminy.
• Krwawnik: łagodzi nadmierne krwawienia i skurcze dróg rodnych.

Gotowe receptury i ich zastosowanie

W Chinach stosowano mieszanki piwonii i lukrecji lub piwonii z cynamonowcem, które poprawiały parametry hormonalne i częstość owulacji. Australijskie badanie z 2012 roku potwierdziło skuteczność suplementacji ziołowej (lukrecja, piwonia, cynamonowiec, dziurawiec) połączonej z ruchem w poprawie cykli menstruacyjnych, masy ciała i wskaźnika ciąż.

Dla kobiet nie planujących ciąży poleca się preparaty łączące piwonię, palmę sabałową, lukrecję i cynamonowiec. Natomiast kobiety starające się o dziecko mogą sięgnąć po tradycyjną mieszankę Ojca Grzegorza Sroki z melisy, rumianku, pokrzywy, rdestu ptasiego, niepokalanka, lebiodki i macierzanki. Jeśli po 6 miesiącach nie ma efektów, zaleca się stymulację jajeczkowania.

U kobiet przed menopauzą warto stosować preparaty z krwawnikiem, a przy współistniejącym zespole metabolicznym zastosowanie znajdują surowce takie jak karczoch, monakolina K, berberyna, bergamotka i resweratrol.

Wnioski

Fitoterapia może stanowić bezpieczną i skuteczną metodę wspomagania leczenia PCOS. Może być wdrażana jako pierwsza linia terapii, szczególnie u pacjentek z łagodnymi objawami i dobrą współpracą. Podejście to wpisuje się w strategii WHO dotyczącej promowania medycyny tradycyjnej.

Podstawa opracowania: Krzysztof Błecha, Zespół policystycznych jajników – możliwości fitoterapii, "Postępy Fitoterapii" 4/2021, Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza Sroki w Żywcu. Link do publikacj postepyfitoterapii.pl/numer-4-2021/